ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਨੇ ਜੰਗ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਕਥਿਤ ਭੂਮਿਕਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਟਕਰਾਅ ਹੋਰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਰੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਜੰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਮੋਰਚਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਹਨ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਚੀਨ ਇਸ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਪਾਂਸਰ ਹੈ। ਚੀਨ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 24 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 14 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ MLRS ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਵੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਇਸ ਤੋਂ ਕੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ?

24 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਜੰਗ ਥਾਈਲੈਂਡ ਬਨਾਮ ਕੰਬੋਡੀਆ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਸੈਨਿਕ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਫੌਜ ਨੇ MLRS ਯਾਨੀ ਮਲਟੀਪਲ ਲਾਂਚਡ ਰਾਕੇਟ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਥਾਈਲੈਂਡ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।

ਕੰਬੋਡੀਆ ਵੱਲੋਂ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸੂਬਿਆਂ ‘ਤੇ ਗੋਲਾ-ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਵਰਖਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬੰਕਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਅਤੇ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲ ਗਈ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਨੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਗੈਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ F-16 ਤੋਂ ਦਾਗਿਆ ਗਿਆ ਬੰਬ ਡਿੱਗਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਫਿਰ ਮਾਮਲਾ ਇੰਨਾ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਥਾਈਲੈਂਡ ਨੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ 6 F-16 ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ
24 ਜੁਲਾਈ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਥਾਈ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵੱਲੋਂ ਹਮਲੇ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਸੂਰੀਨ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਓਡਰ ਮੀਨਚੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਸਵੇਰੇ ਲਗਭਗ 7:30 ਵਜੇ, ਥਾਈ ਟੁਕੜੀ ਨੇ ਤਾ ਮੁਏਨ ਥੌਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਡਰੋਨ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 6 ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਸੈਨਿਕ ਥਾਈ ਸਰਹੱਦ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖੇ ਗਏ।

ਸਵੇਰੇ ਲਗਭਗ 8:20 ਵਜੇ, ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਫੌਜ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੀ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਚੌਕੀ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਚੌਕੀ ਤਾ ਮੁਏਨ ਥੌਮ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ ਲਗਭਗ 9:40 ਵਜੇ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੇ BM-21 ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚਰ ਨਾਲ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਕੇਟ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਸਿਸਾਕੇਟ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਸਵੇਰੇ 9:55 ਵਜੇ, ਕੰਬੋਡੀਅਨ ਫੌਜ ਨੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਦੇ ਸੂਰੀਨ ਸੂਬੇ ਦੇ ਕਾਪ ਚੋਏਂਗ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਕੇਟ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਹੀ ਤਿੰਨ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਸਵੇਰੇ 10:48 ਵਜੇ, ਥਾਈਲੈਂਡ ਨੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ 6 F-16 ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।

ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਤ ਹਨ
ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੁੱਧ ਭੜਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਤਿੰਨ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਹ ਜੰਗ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਮੰਦਰ ‘ਤੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਕੰਬੋਡੀਆ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਸੈਲਾਨੀ ਕੰਬੋਡੀਆ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਅੰਗਕੋਰ ਵਾਟ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਵਾਦ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁੱਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੱਖਣ ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਹੋਏ ਹਨ।

ਥਾਈਲੈਂਡ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰਣਨੀਤਕ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ F-16 ਅਮਰੀਕੀ ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ ਹਨ। ਚੀਨ ਕੰਬੋਡੀਆ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਪਾਰਕ ਭਾਈਵਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਥਾਈਲੈਂਡ ਅਮਰੀਕੀ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਚੀਨ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰ ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੂੰ ਵੇਚਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਿੱਤ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਚੀਨ ਦਾ OROB ਯਾਨੀ ਕਿ ਵਨ ਰੋਡ ਵਨ ਬੈਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਉਹੀ ਦੇਸ਼ ਹੈ ਜੋ ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਲਈ ਹਥਿਆਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੰਬੋਡੀਆ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ

ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੇ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੰਬੋਡੀਆ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਤੁਲਨਾ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਕੰਬੋਡੀਆ ਥਾਈਲੈਂਡ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸਨੇ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੀਨ ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਜੰਗ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਵਧਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ।

ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਥਾਈਲੈਂਡ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦਣੇ ਪੈਣਗੇ ਜੋ ਮਹਿੰਗੇ ਹਨ ਜਾਂ ਫਿਰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਸਸਤੇ ਹਥਿਆਰ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਕੰਬੋਡੀਆ ਨੂੰ ਵੀ ਹਥਿਆਰ ਖਰੀਦਣੇ ਪੈਣਗੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਚੀਨ ਦਾ ਕਰਜ਼ਦਾਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਵਧਣਾ ਯਕੀਨੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਜਿਨਪਿੰਗ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਪਾਂਸਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਆਫ਼ਤ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।