ਬ੍ਰਸੇਲਜ਼: ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲੀਆ ਟਕਰਾਅ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਸੀ ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰੇਗੀ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਨਿਊਜ਼ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਯੂਰਐਕਟਿਵ’ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ-ਭਾਰਤ ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਦੀ ਵੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 1.4 ਅਰਬ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਭਾਰਤ, ਹੁਨਰਮੰਦ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਆਰਥਿਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਜੈਸ਼ੰਕਰ, ਜੋ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ’ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਯੂਰਪ ਗਏ ਸਨ, ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਓਸਾਮਾ ਬਿਨ ਲਾਦੇਨ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਸੀ। ਉਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਗੈਰੀਸਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਿਉਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਸੀ?”
ਉਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੇ ਸਨ।
‘ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਿੰਦੂਰ’ ਨੂੰ ਦੋ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਬਦਲੇ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਸਮਝੇ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਬਾਰੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਅੱਤਵਾਦ ਆਖਰਕਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ (ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ) ਨੂੰ ਵੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰੇਗਾ।” ਜਦੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰੂਸ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਤਾਂ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਕਿ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਰਾਹੀਂ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਕਿ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਿਕਲੇਗਾ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੱਲ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।” ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਰੂਸ ਨਾਲ ਸਗੋਂ ਯੂਕਰੇਨ ਨਾਲ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਪਰ ਹਰ ਦੇਸ਼, ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ, ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਹਿੱਤਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।”
“ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਘੁਸਪੈਠੀਏ ਭੇਜੇ ਸਨ। ਅਤੇ ਕਿਹੜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ? ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼,” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ।
“ਜੇਕਰ ਉਹੀ ਦੇਸ਼ – ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਟਾਲ-ਮਟੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜਾਂ ਚੁੱਪ ਸਨ – ਹੁਣ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ‘ਆਓ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਅਰਥਪੂਰਨ ਚਰਚਾ ਕਰੀਏ’, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਤੀਤ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿਣਾ ਉਚਿਤ ਹੋਵੇਗਾ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ।
ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਕਾਰਬਨ ਬਾਰਡਰ ਐਡਜਸਟਮੈਂਟ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ (CBAM) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ‘ਤੇ, ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ “ਕੁਝ ਇਤਰਾਜ਼” ਹਨ।
“ਅਸੀਂ ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ CBAM ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਇਤਰਾਜ਼ ਹਨ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਾਫ਼ੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਬਾਕੀ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਮਾਪਦੰਡ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੇਗਾ, ਅਸੀਂ ਇਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹਾਂ।”
CBAM ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਟੈਕਸ ਹੈ ਜੋ ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਮਾਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੌਰਾਨ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਬਨ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਦਮ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਸਮੇਤ ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਫੋਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਿਸ ਛੇੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਦੋਸ਼ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ, ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਸਾਡਾ ਉਦੇਸ਼ ਹਰ ਉਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੇ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।”
