ਚੀਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹਨ। ਪਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀ ਹੈ? ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਬਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਕੀ ਹੈ? ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ।
ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਚੀਨ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ 3,500 ਤੋਂ 5,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਪੈਕੇਜ ਲਿਆ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਵੀ ਚੁੱਕੇਗਾ।
ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੈਂਥਨਮ, ਸੀਰੀਅਮ ਅਤੇ ਨਿਓਡੀਮੀਅਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ, ਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣ, ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚ-ਤਕਨੀਕੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਚੀਨ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਲਗਭਗ 80% ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸਰਕਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਦੇਵੇਗੀ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ
ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਖਣਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏਗੀ, ਸਗੋਂ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਕਸਾਈਡਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਰਿਫਾਈਨਿੰਗ ‘ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰੇਗੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਔਖੀ ਅਤੇ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਵਧਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗੇਮ-ਚੇਂਜਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਉਪਕਰਣ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਤੱਕ, ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰੇਗੀ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਹ ਕਦਮ ਚੀਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਰਣਨੀਤਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗੀ ਬਲਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਧਰਤੀ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਾਵਰਹਾਊਸ ਵੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
